Jak wybrać najlepszą odmianę soi?
Wybór właściwej odmiany rośliny uprawnej stanowi jeden z najważniejszych czynników warunkujących opłacalność produkcji wszystkich gatunków. Szczególne znaczenie ma on w przypadku soi, która dotychczas nie była w Polsce uprawiana na większą skalę. Dynamiczny rozwój tej rośliny i wyraźny wzrost zainteresowania jej uprawą nad Wisłą wpływa na pojawienie się nowych odmiany. W jaki sposób wybrać tę najwłaściwszą?
Udoskonalenie badań rozwojowych oraz wnioski z doświadczeń agrotechnicznych pozwalają na stworzenie nowych odmian soi – dostosowanych do rodzimych warunków klimatyczno-glebowych.
Nic więc dziwnego, że coraz więcej rolników decyduje się uprawę tego gatunku, dostrzegając w nim alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań w produkcji roślinnej. Rozwojowi soi w naszym kraju sprzyjają także zmiany klimatu, które stwarzają coraz większe perspektywy dla efektywnej uprawy roślin ciepłolubnych, w tym soi. Obecnie (według stanu na 3.02.2020 r.) do Krajowego Rejestru wpisano 22 odmiany tego gatunku. Warto jednak wspomnieć, że w Polsce mogą być uprawiane również 522 odmiany zarejestrowane w Katalogu Wspólnotowym Odmian CCA. W związku z tym wybór konkretnego rozwiązania może okazać się kłopotliwy dla plantatora.
Podział odmian ze względu na wczesność
Odmiany soi w naszym kraju zostały podzielone ze względu na długość ich okresu wegetacyjnego, dlatego też wyróżniamy 4 typy wczesności:
⦁ odmiany bardzo wczesne i wczesne: 8 odmian,
⦁ odmiany średnio wczesne i średnio późne: 4 odmiany,
⦁ późne: 8 odmian,
⦁ bardzo późne: 2 odmiany,
Decydując się na produkcję soi, należy również wziąć pod uwagę rejony uprawy. Najkorzystniejsze warunki występują w rejonie południowym ze względu na:
⦁ najdłuższy okres wegetacji,
⦁ najwyższe sumy temperatur,
⦁ właściwy poziom i rozkład opadów.
Mniej korzystnie sytuacja prezentuje w rejonie centralnym, a najkrótszym okresem wegetacji i najniższą sumą temperatur cechuje się region północny. Wczesność odmiany należy dobrać, w taki sposób, aby dostosować ją do rejonu, w którym prowadzona jest uprawa. Istnieje korelacja wczesności odmian z potencjałem plonowania. Oznacza to, że zazwyczaj im późniejsza odmiana, tym wyższy jest on wyższy. Warto jednak pamiętać, że ich niewłaściwy dobór np. wysiew późnej odmiany w rejonie północny, może doprowadzić do tego, że nasiona nie dojrzeją, a przez to zbiór okaże się znacznie bardziej utrudniony.
Wzrosną także koszty związane z ich dosuszaniem. W związku z tym najwcześniejsze odmiany można uprawiać w całym kraju, średniowczesne i średniopóźne w rejonie centralnym oraz południowym, natomiast późne tylko na południu. W podjęciu decyzji o doborze właściwej odmiany pomogą wyniki doświadczeń przedstawionych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych oraz lista odmian zalecanych w poszczególnych województwach. Według danych COBORU odmiany wczesne i bardzo wczesne to te, które od siewu do dojrzałości żniwnej potrzebują około 130 dni. W przypadku odmian średniowczesnych i średniopóźnych okres ten wynosi około 135 dni, natomiast dla odmian późnych oraz bardzo późnych to ok. 140 dni i 145 dni. Oczywiście szybkość dojrzewania zależy także od warunków panujących w poszczególnych sezonach m.in. upał, susza itd.
Osadzenie najniższych strąków – jak wpływa na plon?
Wykorzystanie pełnego potencjału plonowania soi nie byłoby możliwe bez skutecznego zbioru wyprodukowanych nasion. Z tego względu przy doborze odmiany szczególnie istotne są cechy, takie jak: odporność na osypywanie oraz osadzenie najniższych strąków rośliny. Dzięki odpornym strąkom nasiona nie osypią się przed zbiorem, natomiast wysokie osadzenie tych najniżej osadzonych umożliwi skuteczny i przede wszystkim efektywny zbiór. Dzięki temu zmniejsza się nie tylko ilość start, ale również ryzyko uszkodzenia kombajnu podczas prac polowych.
