Soja w trakcie dojrzewania prawie zupełnie traci liście, a następnie brązowieje i zasycha. Bardzo prostą metodą sprawdzenia gotowości do zbioru jest potrząsanie roślinami. Czy nasiona w strąkach już „grzechoczą”?
Na obszarze naszego kraju zbiór soi rozpoczyna się z początkiem września, od odmian wczesnych, a kończy w październiku (odmiany późne). Termin zbioru, oprócz wczesności odmiany, determinowany jest również rejonem uprawy i przebiegiem pogody podczas wegetacji. Upalne i suche okresy przyspieszą termin zbioru, a wilgotne go przedłużą. Nasiona soi przed zbiorem muszą być twarde, trudne do rozpołowienia i posiadać wilgotność w przedziale 12,5-16%. Nasiona o wilgotności powyżej 16% trzeba po zbiorze dosuszyć.
Zminimalizuj straty nasion
Zbiór i omłot soi nie należą do najtrudniejszych aspektów całości uprawy. Największe trudności mogą sprawiać niskie koszenie roślin oraz wyregulowanie kombajnu. Z
biór soi przeprowadza się jednoetapowo, wykorzystując kombajny zbożowe. W przypadku wyrównanej powierzchni możliwe jest wykonanie zbioru tradycyjnym hederem zbożowym.
Dostawcy kombajnów zbożowych oferują specjalne zespoły żniwne przystosowane do zbioru soi. Posiadają one elastyczne listwy tnące oznaczone jako „flex”. Rozwiązanie to umożliwia dopasowanie się do nierówności terenu oraz ścinanie roślin kilka centymetrów nad gruntem, co mocno ogranicza straty plonu.
Jak ustawić kombajn?
Bardzo duże znaczenie przy zbiorze soi ma prawidłowe ustawienie kombajnu. Oprócz ustawień hederu umożliwiających jak najniższy zbiór, należy pamiętać również o pozostałych ustawieniach maszyny:
•
obroty motowideł – powinny być dostosowane do prędkości jazdy kombajnu. Ważne jest ograniczanie uderzenia w strąki. Zapobiega to ich otwieraniu i osypywaniu się nasion;
•
obroty bębna młócącego – powinny być ustawione na jak najmniejsze, w granicach 400-600 obr./min.;
•
regulacja szczeliny klepiska – uzależniona jest od wielkości nasion, a prawidłowe jej ustawienie ogranicza pękanie i rozpoławianie nasion podczas omłotu. Otwarcie sit również uzależnione jest od wielkości zbieranych nasion. Dlatego ważne, aby na początku zbioru określić prawidłowość ich ustawień;
•
prędkość wentylatora (wialni) – ze względu na wysoką masę nasion można ją ustawić na wysoką, a mianowicie wyższą niż stosowaną w pszenicy ozimej.
Należy mieć na uwadze, iż odmiany różnią się od siebie masą i wielkością nasion oraz terminem dojrzewania. Dlatego
przy zbiorze kilku odmian należy na bieżąco kontrolować prawidłowość ustawień kombajnu.
Już sam prawidłowy siew soi determinuje sukces przyszłych zbiorów. Odpowiednio przygotowane do siewu stanowisko, wyrównane, pozbawione dużych grud ziemi i kamieni, umożliwia zbiór nisko osadzonych strąków. Monitorowanie plantacji podczas wegetacji względem pojawiającego się zachwaszczenia oraz stosowanie w prawidłowy sposób środków ochrony roślin zwalczających chwasty również bardzo pozytywnie wpłynie na zbiór soi.
Zachwaszczenie plantacji utrudnia równomierne dojrzewanie i oczyszczenie nasion podczas zbioru, a zielone części chwastów przedostające się do zbiornika kombajnu powodują zwiększenie wilgotności nasion soi.
Zdaniem praktyka
A co mówią rolnicy? Oto wskazówki producenta soi, posiadającego wieloletnią praktykę w uprawie tej rośliny.
– Optymalne ustawienia kombajnu zależą w dużej mierze od aktualnych warunków na polu. Gdy koszę suchą soję, to zwiększam szczelinę klepiska i zmniejszam obroty bębna młócącego, co pozwala wyeliminować pękanie i rozpoławianie nasion. Natomiast gdy soja jest wilgotna, w celu precyzyjnego omłotu zmniejszam szczelinę klepiska i zwiększam obroty bębna. Nasiona soi są ciężkie, a przez to trudne do wydmuchania na zewnątrz kombajnu. Dlatego można śmiało ustawić większe obroty wentylatora (wialni), dzięki czemu zanieczyszczenia i nasiona chwastów zostaną wydmuchane na zewnątrz kombajnu. Heder kombajnu trzeba ustawić jak najniżej. W moim gospodarstwie wykorzystuję nieoceniony heder „flex”, dzięki czemu straty są ograniczone do minimum.
Waldemar Szłapak, producent soi z Dębiny (woj. lubelskie)
Przechowuj tylko suche nasiona
Jeżeli zebrana soja ma być przechowywana w gospodarstwie, a nasiona są zbyt wilgotne, to należy je dosuszyć. W przeciwnym razie z czasem dojdzie do zmiany ich zabarwienia, zapachu i smaku, a w konsekwencji obniżenia ich jakość.
Wilgotność należy zbić do ok. 13%. Należy pamiętać, żeby temperatura suszenia nie przekraczała 30°C. Natomiast suche nasiona można dość długo przechowywać.
Gdzie sprzedać soję?
Ze wzrostem popularności uprawy soi w Polsce zwiększa się również liczba miejsc. Sprawdź-
gdzie można sprzedać zebrane plony.
